Trong bối cảnh năng lượng tái tạo ngày càng phát triển mạnh mẽ, lưu trữ năng lượng (Battery Energy Storage System – BESS) đang trở thành một phần không thể thiếu trong hệ sinh thái năng lượng hiện đại. Hệ thống này không chỉ hỗ trợ hiệu quả cho quá trình chuyển đổi năng lượng sạch mà còn mang lại nhiều lợi ích về kinh tế, môi trường và an ninh năng lượng.
1/ Lưu trữ năng lượng (BESS) là gì?
BESS (Battery Energy Storage System) là hệ thống lưu trữ năng lượng sử dụng pin – thường là pin lithium-ion – để lưu trữ điện năng vào những thời điểm dư thừa (như khi sản xuất điện mặt trời vào ban ngày) và xả ra khi cần thiết (ví dụ vào ban đêm hoặc giờ cao điểm tiêu thụ).
Cấu trúc BESS thường bao gồm:
- Pin lưu trữ (battery cells/modules)
- Bộ biến đổi điện (inverter/PCS)
- Hệ thống điều khiển và quản lý năng lượng (EMS/BMS)
- Hệ thống làm mát, an toàn và giám sát
2/ Lợi ích của hệ thống lưu trữ năng lượng (BESS):
2.1/ Tối ưu hóa nguồn năng lượng tái tạo:
Năng lượng tái tạo như mặt trời và gió thường không ổn định: mặt trời chỉ có ban ngày, gió thổi mạnh vào ban đêm hoặc theo mùa. Nếu không có hệ thống lưu trữ, phần lớn điện năng dư thừa sẽ bị lãng phí. BESS cho phép tích trữ năng lượng tái tạo vào thời điểm sản xuất dư thừa và sử dụng khi cần thiết.
Tại Việt Nam, nhiều nhà máy điện mặt trời tại Ninh Thuận và Bình Thuận từng bị cắt giảm công suất lên đến 40-60% vào buổi trưa, do quá tải lưới điện, nếu có BESS, phần lớn lượng điện này có thể được lưu trữ để dùng vào buổi tối.
2.2/ Tiết kiệm chi phí sử dụng điện năng:
BESS giúp lưu điện vào giờ thấp điểm (giá rẻ) và sử dụng vào giờ cao điểm (giá cao). Đây là giải pháp “dàn đều chi phí” và tiết kiệm đáng kể cho các nhà máy, tòa nhà thương mại,… Làm một bài toán đơn giản, một hệ thống BESS 1MWh tại nhà máy công nghiệp có thể giúp tiết kiệm trung bình 300-500 triệu đồng mỗi năm tiền điện, nhờ chuyển dịch phụ tải sang giờ thấp điểm.
2.3/ Tăng độ ổn định và an toàn năng lượng:
BESS đóng vai trò như một nguồn điện dự phòng thông minh, cung cấp điện ngay lập tức khi có sự cố. Điều này đặc biệt quan trọng đối với các tổ chức cần đảm bảo tính xuyên suốt trong quá trình hoạt động như trung tâm dữ liệu, bệnh viện, nhà máy sản xuất linh kiện. Thêm vào đó, BESS còn hỗ trợ điều hòa lưới điện, ổn định tần số, điện áp, giảm nguy cơ sập lưới cục bộ.
Tại các nước phát triển, BESS đóng một vai trò quan trọng trong hoạt động sản xuất và kinh doanh. Theo dữ liệu từ Navigant Research, tại Mỹ, nhờ lắp đặt BESS, các doanh nghiệp giảm thiểu 70% thời gian mất điện và gián đoạn sản xuất. Ở Singapore, ngành logistics đã đầu tư hệ thống BESS để duy trì vận hành 24/7 không gián đoạn, tránh mất hàng loạt đơn hàng quốc tế chỉ vì cúp điện.
2.4/ Góp phần giảm phát thải:
Trong hành trình hướng đến “Net Zero” với mục tiêu là giảm phụ thuộc vào các nhà máy nhiệt điện chạy than hoặc chạy dầu, từ đó giảm phát thải CO2 và bảo vệ môi trường, đầu tư hệ thống BESS là một trong những giải pháp hiệu quả nhất. Theo McKinsey & Company, việc tăng cường BESS kết hợp năng lượng tái tạo có thể giảm tới 70% lượng khí thải CO2 trong ngành năng lượng vào năm 2050.
3/ Xu hướng tất yếu trong tương lai:
3.1/ Thế giới đang tốc đầu tư vào BESS:
Theo BloombergNEF, dung lượng lưu trữ năng lượng toàn cầu đạt >80GW vào năm 2023 tăng hơn 60% so với 2022. Bloomberg cũng đưa ra dự báo đến năm 2030, tổng công suất lưu trữ toàn cầu có thể đạt 500GW, chiếm 5-10% tổng nhu cầu năng lượng toàn cầu.
Trong Quy hoạch điện VIII, Việt Nam nhắm mục tiêu điện tái tạo sẽ chiếm 30,9-39,2% tổng sản lượng điện vào năm 2030, và hướng tới 47% (với điều kiện có sự giúp đỡ của các quốc gia đối tác quốc tế). Để mục tiêu này thành hiện thực đòi hỏi sự hợp tác vô cùng lớn của BESS.
3.2/ Công nghệ phát triển, chi phí ngày càng rẻ:
Chi phí pin lithium-ion đã giảm hơn 80& trong 10 năm qua và tiếp tục giảm nhờ sự phát triển về công nghệ sản xuất. Hệ thống sạc/xả pin hiện đại có thể đạt >90%, tuổi thọ kéo dài 10-15 năm đảm bảo hiệu quả đầu tư lâu dài. Một hệ thống BESS dung lượng 1MWh có chi phí đầu tư khoảng 8-12 tỷ đồng có thể hòa vốn chỉ sau 4 – 6 năm tùy theo mức giá điện và nhu cầu sử dụng.
3.3/ Đáp ứng các tiêu chuẩn Net Zero:
Các thị trường phát triển như EU, Mỹ, Nhật Bản, Canada… đang siết chặt yêu cầu về môi trường đối với hàng hóa nhập khẩu, nhất là trong bối cảnh chính sách “Net Zero” và đánh thuế carbon tại biên giới (CBAM) đang được áp dụng. Nhằm đáp ứng các yêu cầu ngày càng cao về việc sử dụng năng lượng tái tạo, hạn chế phụ thuộc vào năng lượng hóa thạch, các doanh nghiệp tại Việt Nam nên đầu tư BESS như là một giải pháp lâu dài. BESS không chỉ giúp doanh nghiệp đáp ứng các yêu cầu phát thải trong sản xuất mà còn đảm bảo tính liên tục của hoạt động sản xuất và tiết kiệm năng lượng.
Để lại một bình luận